Doorbraak: EU-Hof vernietigt FIFA-regels voor afkoopsommen in het voetbal

Het Europese Hof van Justitie heeft een streep gezet door de FIFA-regels over afkoopsommen voor voetballers die voortijdig hun contract bij een club verbreken, zo meldt onder meer Het Parool. Deze uitspraak kan het bestaande transfersysteem in het voetbal ingrijpend veranderen. Het geschil begon met voormalig voetballer Lassana Diarra, die zijn boete van 10,5 miljoen euro aanvocht nadat hij zijn contract eenzijdig had opgezegd. Volgens het EU-Hof belemmeren de regels het vrije verkeer van profvoetballers binnen de Europese Unie, waardoor clubs mogelijk veel lagere transferbedragen gaan incasseren voor vertrekkende spelers.

De zaak die leidde tot deze uitspraak begon toen de Franse middenvelder Lassana Diarra in 2014 in conflict kwam met zijn toenmalige werkgever, Lokomotiv Moskou. Nadat hij enkele trainingen had geweigerd, beschouwde de club dit als contractbreuk. Diarra probeerde een overstap te maken naar Charleroi, maar door de opgelegde boete van de FIFA en het ontbreken van een transfercertificaat werd hij een seizoen lang werkloos. Uiteindelijk besloot hij de FIFA-regels aan te vechten bij het Europese Hof van Justitie. De uitspraak van vrijdag markeert het voorlopige slot van dit slepende geschil, waarbij het Hof oordeelde dat de regels in strijd zijn met het vrije verkeer van werknemers binnen de EU.

De consequenties van deze uitspraak zijn nog onduidelijk, maar het lijkt erop dat de positie van spelers en trainers versterkt wordt. Het zal voor hen eenvoudiger worden om van club te veranderen, terwijl het voor clubs wellicht gemakkelijker wordt om afscheid te nemen van tegenvallende werknemers. De uitspraak kan echter ook negatieve gevolgen hebben voor Nederlandse clubs, zoals Ajax, die voor een groot deel van hun inkomsten afhankelijk zijn van uitgaande transfers. Het bestaande transfersysteem zorgt er nu voor dat clubs in kleinere landen, zoals Nederland, België en Portugal, een deel van de inkomsten van grotere competities ontvangen via transfersommen. Als dat stopt door een ineenstorting van de transfermarkt, kan het voor Nederlandse clubs nog lastiger worden om op Europees niveau te concurreren.

Het Parool verwacht dat er de komende weken een internationaal overlegcircuit op gang zal komen, in een poging om voor de transferwindow in januari een alternatief op te zetten voor het bestaande transfersysteem. In theorie zouden er verschillende transferregimes kunnen komen voor binnen en buiten de EU, maar het is de vraag of dat in de praktijk werkbaar is.

De uitspraak wordt nu al vergeleken met het beroemde Bosman-arrest, dat destijds ook de voetbalwereld ingrijpend veranderde. Net als toen, heeft deze uitspraak van het Europese Hof van Justitie het potentieel om grote gevolgen te hebben voor het transfersysteem en de manier waarop clubs hun selectie samenstellen. Robby Houben, hoogleraar sportondernemingsrecht aan de Universiteit Antwerpen, stelde eerder al vragen bij de regels van de FIFA. Hij vond het opvallend dat voetballers hun contract niet eenzijdig konden opzeggen, terwijl andere werknemers dat wel kunnen. Deze uitspraak lijkt zijn kritiek te ondersteunen en zou wel eens een belangrijke stap kunnen zijn richting meer vrijheid voor voetballers om hun loopbaan vorm te geven.